Gráinne Uí Chaomhánaigh
Láithreoir ar Phoenix FM
Cé tú féin?
Is mise Gráinne Uí Chaomhánaigh agus bímse ag obair le Phoenix FM 92.5; sin raidió pobail do Bhaile Bhláinséir, BÁC 15. Tá baint agam le go leor cláracha i mBéarla; clár na mban, clár cúrsaí reatha ach tá baint agam go príomha leis na cláracha Gaeilge. Cúpla bliain ó shin, bhí clár agam darbh ainm 'Ag Caint le Gráinne', ina raibh aoieanna agam ó gach cearn den saol; spóirt, cultúr agus mar sin agus cur in aithne a bhí ann. Tá dhá bhliain de sin anois ar fáil mar phodchraoladh ar suíomh an stáisiúin s'againne. Faoi láthair, tá baint agam leis an clár 'Aon Scéal?' Seo irischlár agus ar 'Aon Scéal?' bíonn meascán ábhair againn ó sheachtain go seachtain ag clúdach gach cineál ábhar; imeachtaí áitiúla; imeachtaí atá ag baint le saol na Gaeilge; ceol agus ar uile agus bíonn an-éileamh ar slots ar an gclár sin ó na gaelscoileanna atá sa cheantar, mar is iontach deas é daoine óga a chloisteáil ar an aeir.
Cad iad na dúshláin a bhaineann leis an gclár?
Bím i gcónaí ag iarraidh éagsúlacht a chruthú; an clár a choimeád spreagúil; aoieanna a aithint agus a fháil isteach... Daoine a spreagadh chun páirt a ghlacadh mar faighim go hiondúil go mbíonn daoine áirithe den tuairim nach bhfuil Gaeilge sách maith acu le teacht ar an gclár agus nach bhfuil a scéalta sách suimiúil le teacht ar an gclár agus bímse ag rá leo go magúil 'Bhuel, sin an fáth gur iarr mé ort- toisc nach bhfuil aon scéalta suimiúil le hinsint agat agus nach bhfuil tú sách maith chuige...' Is bocht an scéal é sin nach bhfuil daoine sách muiníneach chun teacht agus glacadh leis an gcuireadh. Tógann an dúshlán daoine a mhealladh agus a spreagadh agus greim lámha a bhreith orthu... agus dar ndóigh éagsúlacht a choimeád ann mar má tá na smaointe go léir ag teacht as aon cloigeann amháin (mar níl foireann agam) tá sé deacair gan titim isteach sna pátrúin chéanna ó sheachtain go seachtain.
Cé h-iad na haoieanna is fearr leat ar an gclár?
Idir an dá chlár, is dócha gur breá liom aon clár a iompáionn isteach ina clár spleodrach- níl aon rud níos deise in aoi ná duine atá cainteach nó duine atá in ann ceist a thógáil ar shiúlóid agus b'fhéidir an céad cheist eile a fhreagairt i ngan fhios duit. Clár ina eitlíonn an t-am; clár ina bhfuil éagsúlacht ábhair; clár ina bhfuil aischothú ana-dhearfach ó na héisteoirí.... ina ndeireann na h-aoieanna fiú amháin gur thaitin an ócáid leo; sin dea-chlár i mo thuairimse.
Cén tábhacht a bhaint le cláracha Gaeilge ar stáisiúin ina bhfuil mórchuid na cláracha as Béarla?
Tá an-tábhacht ag baint le clár Gaeilge a bheith ar stáisiúin a craolann do chuid is mó as Béarla. Má tá Gaeilgeoirí amuigh ansin ag lorg stáisiúin raidió; ta a fhios acu cá bhfuil Raidió na Gaeltachta; tá a fhios acu cá bhfuil Raidió na Life agus stáisiúin den sórt sin, ach tá go leor leor daoine atá scanraithe roimh Gaeilge d'ardleibhéal agus d'ardchaighdeáin agus Gaeilge dúchasach as na Gaeltachtaí mar labhrann daoine b'fhéidir ró-sciopaí; b'fhéidir gur foghlaimeoirí iad, b'fhéidir gur daoine neamh-muiníneach iad. Mar sin, má tá tú ag iarraidh Gaeilge a chur chun cinn i measc daoine atá lag aige, nó a cheapann go bhfuil siad lag aige ná ar stáisiúin ina bhfuil daoine ag éisteacht trí mheán an Bhéarla. Ceapaim agus creidim go láidir gur fearr beagán Gaeilge a bheith á labhairt ag mórán daoine agus i mórán áiteanna ná a mhalairt. Is deas a bheith amuigh ansin. Chomh maith le sin, i ngan fhios duit fhéin, ó b'fhéidir os íseal, tá tú ag spreagadh daoine timpeall ort sna clárach eile chun suim a chur ann agus chun teacht ar bord leat. Ó am go cheile freisin; os rud é go bhfuilim ag obair ar stáisiún meán Bhéarla; dar ndóigh tá cláracha i teangacha eile againn ar an aeir mar is ceantar an-idirnáisiúnta muid ansin, agus má tá rud éigin as Gaeilge le chur os comhair an phobail, is deas é a dhéanamh trí mheán an Bhéarla ar na clárach Bhéarla agus daoine eile a mhealladh isteach agus b'fhéidir mo chlár a fhorbairt agus a fhoilsiú agus a phoibliú níos mó i measc na héisteoirí níos leithne.
Cén comhairle atá agat d'éinne atá ag cur clár as Gaeilge i láthair ar stáisiúin Bheárla, nó atá suim acu ann?
Bí bainteach leis an bhfoireann; bí mar chuid den chlann mór sa stáisiúin. Ní bí i d'oileáin; faigh cúnamh agus tacaíocht; cruthaigh páirtnéireacht. Úsáid an fórum nua 'Aerthonnta' le fáil amach cad atá ar siúil ar stáisiúin eile sa chathair agus ar fud na tíre, chun cur le do chuid smaointe agus chun clann nua a chruthú duit féin agus cáirde nua agus páirtnéirí nua a chruthú. Ní féidir leis na dea-smaointe teacht as aon cloigeann amháin agus tá an-áthas agam go bhfuil 'Aerthonnta' ann agus gur féidir liom, diaidh ar ndiaidh, aithne a chur ar cuile duine nó ar níos mó daoine ata ag déanamh mó leithéid de rud ar fud na tíre agus ag cur leis an raon atá ar fáil don phobal amuigh ansin.